Les 45 – Pranayama V&A Het ademen wordt langzamer
Nieuwe lezers: het is aanbevolen dat je bij het begin van de lessen begint omdat eerdere lessen een voorwaarde zijn voor deze (de eerste les is “Waarom deze bespreking?”).
Vraag: Sinds ik met pranayama begon heeft mijn ademhaling een verandering ondergaan. Eerst leek het erop dat ik geen ritme kon vinden, en ik was te vroeg of te laat ten opzichte van mijn behoefte voor lucht wanneer ik langzaam ademde. Maar onlangs is dit goed gekomen. Ik lijk voldoende lucht te hebben, zelfs wanneer ik langzamer en langzamer adem. Soms lijkt het erop alsof mijn ademhaling op bepaalde momenten van de cyclus lijkt te stoppen. Is dit normaal? Is het schadelijk wanneer mijn ademhaling zo langzaam wordt dat zij bijna stopt?
Antwoord: Je ervaring is zeer goed. Het toont aan dat er een grote verbetering aan de basis van het zenuwstelsel plaatsvindt, en dat de levenskracht van binnenuit aan het opkomen is om de plaats in te nemen van je verminderde zuurstofinname. Daarom voel je je zo goed met die langzame ademhaling, en is het zonder inspanning. Dit is een normaal gevolg van pranayama en het is niet schadelijk voor je, zo lang je niets forceert.
Er is hier een groot natuurlijk principe aan het werk. Daarom is pranayama zo doeltreffend voor het cultiveren van het zenuwstelsel. Herinner je dat pranayama “het inhouden van de levenskracht” betekent. Wanneer we de levenskracht op een eenvoudige ongeforceerde wijze inhouden, dan wordt er iets gecreëerd. Het zachte inhouden van adem heeft een biologisch vacuüm effect, een kleine daling van de levenskracht in ons. Het lichaam moet hoe dan ook omgaan met dit kleine tekort aan levenskracht. Het doet dit door te putten uit de grote voorraad van prana in het lichaam, en deze prana komt op vanuit de diepte van het zenuwstelsel. Dit is een nieuwe stuwkracht in het zenuwstelsel, en het uitvloeien van prana van binnenuit heeft een groot bevrijdend en zuiverend effect op de zenuwen. Deze werking vormt de kern van alle effecten die voortkomen uit pranayama. Direct achter de stroom van prana die opkomt in pranayama is er de uitbundige stroom van puur gelukzaligheidsbewustzijn, aangenomen dat we onze meditatie elke beoefenen.
We zijn allemaal goed op de hoogte van de voordelen die het toepassen van het principe van zelfbeheersing oplevert in verschillende levensgebieden. Als we ons rustig beheersen in iets waar we onmiddellijk behoefte aan hebben, dan hebben we daar op de een of andere manier baat bij. Dit geldt in hoge mate wanneer we teveel bezig zijn onze zogenaamde behoeften te bevredigen, zoals we dit gewend zijn te doen in onze consumptie gerichte westerse samenleving. Er zit veel wijsheid in het gezegde “gematigd zijn in alles”.
Een heel simpel en voor de hand liggend voorbeeld is eten. Wanneer we rustig aan onze voedselopname beperken, dan beginnen we het vet in ons lichaam te verbranden om die vermindering op te vangen. Dit heeft een algemeen zuiverend effect op het lichaam, en dit zal onze gezondheid verbeteren zolang we dit niet tot het uiterste doorvoeren en we last gaan krijgen van anorexia.
Het principe van beperking is van toepassing op vele levensgebieden. Geven we wat minder geld uit, slechts een klein beetje, dan houden we meer geld over. Verliezen we ons werk, wat niet altijd als iets positiefs wordt ervaren, dan kunnen we later toch iets beters vinden. Het leven compenseert datgene wat beperkt wordt, heel vaak met iets beters. Er bestaat geen twijfel over dat als we onze buitensporigheden beperken, we meer in het leven zullen vinden. In veel levensgebieden betekent minder juist meer.
Dit principe is ook werkzaam in meditatie. Doordat we rustig de voorkeur aan de mantra geven, beperken we op een kalme wijze de eindeloze stroom van gedachten waarin we anders bijna altijd ondergedompeld worden. Tijdens meditatie scheppen we een geestestoestand waarin de aandacht niet op de betekenis is toegespitst. Toch houden we onze geest bezig met de mantra. We hoeven onze geest niet laten slapen. Op deze manier, met een verminderde mogelijkheid van de aandacht om zich op betekenis te richten, wordt er een soort vacuüm in de geest gecreëerd. Wat gebeurt er dan? Wel, je weet dat wel. De aandacht daalt naar rustiger en rustiger niveaus, totdat de geest volledig stil wordt in de grote stille uitgestrektheid van puur gelukzalig bewustzijn. Door zachtjes aan de stroom van de geest in te perken, scheppen we een leegte die zuiver gelukzalig bewustzijn in ons laat opkomen.
Er wordt gezegd, “de natuur heeft een hekel aan leegte, en spoedt zich om dit op te vullen”. Dat is juist. Veel in yoga baseert zich op de toepassing van dit principe om het menselijke zenuwstelsel op een hoger niveau te laten functioneren en ervaringen op te doen. We zijn gewoonlijk niet van harte bereid om uit vrije wil ons in te houden als het gaat over dingen die we als noodzakelijk beschouwen voor ons bestaan. Toch, als we het principe van compensatie begrijpen dat overal werkzaam is, dan zullen we mogelijkheden vinden om met groter gemak vooruit te komen in ons leven. Pranayama is een schitterend voorbeeld van de toepassing van dit principe. Zoals je zal bemerken, werkt pranayama diep in op de essentie van wat we zijn, en speelt een belangrijke rol om ons te bevrijden, het laat ons toe om op een extatische wijze stralen.
De guru is in je.