Les 209 – Het inpassen van dagelijkse beoefening in een druk schema
Ongeacht welk systeem van beoefening we volgen, er is een kans dat je gehoord hebt, of het zelf ontdekt hebt, dat dagelijks oefenen de sleutel tot succes is. De reis van menselijke spirituele transformatie kost tijd, en de innerlijke veranderingen die tot onze verlichting leiden hebben dagelijkse cultivatie nodig. Dagelijkse beoefening is ook nodig wanneer we al een spiritueel momentum hebben, wat betekent dat er al een bepaalde mate van dynamische innerlijke opening is door voorgaande beoefening of door “spontaan ontwaken.” Als we vertrouwen op de energieën die spontaan in ons bewegen, dan kunnen we vatbaar zijn voor onbalans die onze reis huiswaarts richting oneindige extatische gelukzaligheid en goddelijke liefde aanzienlijk minder comfortabel kan maken, en mogelijk langer dan nodig.
Dus, ongeacht onze benadering of wat ons niveau is, het op een betrouwbare manier bereiken van onze bestemming hangt af van het hebben van een vaste dagelijkse routine van spirituele beoefening. Bij de eerste instructies over diepe meditatie werd dit in deze lessen benadrukt, en sindsdien door vele herinneringen hieraan.
Ver terug in de lessen over meditatie en de wervelkolomademhaling zijn er wat suggesties gegeven over hoe je deze beoefening in kan passen in een druk schema. Waar we ook zijn, we kunnen onze ogen sluiten en mediteren – in treinen, vliegtuigen, wachtkamers, haast overal. Hetzelfde geldt voor de wervelkolomademhaling. Lichte wervelkolomademhaling kan zelfs met onze ogen open gedaan worden onderweg naar huis in de auto, zonder onze aandacht van het autorijden af te brengen. Tegen de tijd dat we dan thuis zijn kunnen we direct verder met meditatie. Het is niet de ideale beoefening, maar het kan op deze manier worden gedaan als we thuis ook verwacht worden. Wanneer we bereid zijn om flexibel te zijn en van tijd tot tijd wat in te schikken in onze beoefening, kunnen we de gewoonte zelfs onder de meest nadelige omstandigheden volhouden. Dit is van grote waarde, want het garandeert ons de continuïteit van beoefening op de lange termijn, wat de sleutel tot verlichting is.
We leven niet in een ideale wereld. Zelfs met de beste plannen voor een regelmatige beoefening in onze meditatiekamer, kan het zomaar veranderen door een noodsituatie in de familie of andere dingen die tussendoor komen. Betekent dit dat we onze dagelijkse beoefening dan ook maar op moeten geven? Niet als we een strategie hebben. Dat is wat we in deze les zullen bespreken. Manieren om je beoefening aan de gang te houden, wat er ook gebeurt.
Wanneer onze yoga beoefening zich verder ontwikkelt, met meer technieken, geeft het zowel uitdagingen als mogelijkheden om alles aan de gang te houden. Met zoveel verschillende onderdelen om mee te werken in een gevorderde routine, kunnen we best creatief zijn in het samenvoegen van technieken als er weinig tijd is. Waar een wil is, is een weg!
Laten we het hebben over de basis van het tot stand brengen en volhouden van de gewoonte om dagelijks spirituele beoefening te doen. Een van de eenvoudigste manieren is om een regel voor onszelf te maken dat we onze routine doen voor we ontbijten en voor het avondeten – dus twee keer per dag. Als de tijd van het nuttigen van een of beide maaltijden niet regelmatig is, kunnen we het doen wanneer we ‘s morgens wakker worden, en zodra we in de middag thuiskomen. Wanneer we reizen wordt het wat ingewikkelder, maar tot op zekere hoogte kunnen we de beoefening in ongeveer iedere omstandigheid doen, zolang we de gewoonte maar in ere houden.
Het volhouden van de gewoonte gaat niet alleen over het doen van een volledige routine. Het hoeft niet alles of niets te zijn. De gewoonte is een verlangen die we in onszelf opbouwen om iets met spirituele beoefening te doen op de daarvoor aangewezen tijden. Een gewoonte hebben is het hebben van het verlangen om te oefenen. Deze ontwikkelde aandrang is de oorsprong van alle dagelijkse beoefening. Het is net zoals trek krijgen wanneer het tijd is om te eten. Het gebeurt gewoon, en we willen eten. Als we de behoefte om te oefenen op die manier hebben ontwikkeld, dan zullen we het ook doen. De meeste dagen zullen we de volledige routine doen. Op andere dagen misschien wat minder. Maar we zullen iedere sessie altijd iets doen. Dit “altijd iets in iedere sessie doen” is erg belangrijk.
Om te illustreren wat we bedoelen met de “gewoonte” hebben, een voorbeeld. Stel je voor dat je je aan het haasten bent door een drukke straat. We zijn onderweg naar een zakelijke dinerafspraak die ons tot bedtijd bezig zal houden. We lopen snel, en vinden onze weg tussen de mensen door die op de stoep lopen. Het restaurant is om de hoek. We zijn er bijna, maar wacht! We zien een bankje, een leeg bankje bij de bushalte midden tussen de mensen die zich van hier naar daar haasten. We hebben de aandrang om te oefenen al in onszelf ontwikkeld. Het is tijd. Dus wat doen we? We stoppen en gaan zitten op het bankje om daar een paar minuten te mediteren. Het is misschien maar voor twee minuten. Maar waarom niet? Wie zal ons die paar minuten missen? En we hebben onze gewoonte behouden door te gaan zitten. Het is wonderbaarlijk hoe het doen van zoiets kleins ons voor de hele avond kan doen opknappen – gewoon voor een paar minuten centreren, en de mantra een aantal keer oppakken. Het zenuwstelsel zegt, “Dank je!” En we zijn de rest van de avond kalmer.
Maar het gaat er niet alleen om dat we een paar minuten centreren. Het gaat ook om de gewoonte om tweemaal per dag te oefenen in stand te houden. Als we gedurende dagen en weken in zo’n krankzinnig schema leven, en we kunnen op deze manier iedere dag een paar minuten zitten voor het ontbijt en voor het avondeten, dan zullen we wanneer we de controle weer hebben over ons schema niet zoveel moeite hebben met het oppakken van onze oefenroutine. De gewoonte die is er al, en dan kunnen we totaal genieten van onze volledige routine, waarvan we weten dat deze ons volledig zal vullen met innerlijke stilte en goddelijke extase.
Dus dat is het eerste – het volhouden van de gewoonte zelfs al is het maar voor twee minuten op een bankje bij de bushalte. En maakt niet uit waar het is, of wat er gebeurt. We kunnen de gewoonte volhouden als we toegewijd zijn. En dan zal het ons toegewijd houden, want het wordt net als met honger dat op de aangewezen tijd zelf opkomt. Dan, wanneer we weer vrij zijn om tweemaal per dag de volledige routine te doen, hoeven we niet te worstelen om onze toewijding aan yoga weer tot leven te brengen.
Hoogstwaarschijnlijk zullen we vaker concessies moeten doen in onze oefentijd die niet zo extreem zijn als een paar minuten mediteren op een bankje bij de bushalte. Laten we het daar over hebben.
Als we de wervelkolomademhaling en meditatie doen, gevolgd door een paar minuten rust voor we weer naar buiten komen, is het niet zo moeilijk om onze beoefening aan te passen aan een tijdslimitatie. Stel dat we 10 minuten de wervelkolomademhaling doen, 20 minuten meditatie, en vijf minuten rusten. Dat is een routine van 35 minuten. Dan komt er een dag, dat we maar 15 minuten hebben om mee te werken. We kunnen dan 10 minuten alleen meditatie doen, een paar minuten rusten en weer opstaan. We kunnen ook vooraf een aantal minuten wervelkolomademhaling doen. Als we weten dat we kort de tijd zullen hebben kunnen we al wat lichte “lopende” wervelkolomademhaling doen voordat we gaan zitten. Als we moeten kiezen tussen meditatie en de wervelkolomademhaling kiezen we altijd voor meditatie. Wat we niet doen is het tegelijkertijd combineren van de wervelkolomademhaling en de diepe meditatie. De redenen daarvoor hebben we al vroeg in de lessen besproken (#43).
Stel dat we een volledige routine van technieken doen – alles in deze lessen in een gematigde hoeveelheid. Laten we het uitwerken. Het is een typische routine. Als je meer of minder doet van een van deze technieken – dan maak je de nodige aanpassingen in het vertalen van de suggesties over wat te doen wanneer je minder tijd hebt dan gewenst. Het idee is om een aantal strategieën te ontwikkelen die ons in staat stellen om onze routine in stand te houden wanneer er weinig tijd is. Denk er vooraf over na – “wat ga ik doen als mijn oefentijd gehalveerd wordt?” Er is geen absoluut goed of fout antwoord. Naast een paar basisprincipes is het een kunst om de beoefening aan de gang te houden wanneer er weinig tijd is. Dus hier is onze gematigde volledige routine:
- Asana’s – 10 min
- Wervelkolomademhaling – 10 min
- Kin pomp – 5 min
- Wervelkolom bastrika – 5 min
- Meditatie – 20 min
- Samyama – 10 min
- Yoni mudra – 5 min
- Gerichte of kruin bastrika (optioneel) – 5 min
- Rust – 5 min (of meer)
Dat is ongeveer 75 minuten – een uur en vijftien minuten. Er is niets heiligs aan de tijden in deze routine. Misschien doen we 20 minuten wervelkolomademhaling en geen samyama. Of misschien geen asana’s. Misschien geen wervelkolom bastrika of geen gerichte bastrika. Wat de combinatie ook is, het is aan jou. Zorg er alleen voor dat je de meditatie en de rust niet overslaat. Deze twee (cultivatie van innerlijke stilte plus een stabiele overgang naar de dagelijkse activiteiten) zijn de fundering van alle spirituele vooruitgang. De wervelkolomademhaling komt qua mate van belangrijkheid direct na meditatie en rust. Dus de combinatie van de wervelkolomademhaling, meditatie, en het rusten op het einde is een krachtige en volledige routine van beoefening. Alle andere technieken zijn er voor het versterken en uitbouwen van de effecten hiervan.
Deze “pikorde” gebruiken we als richtlijn als we beginnen met het comprimeren van onze beoefening tot een strakker schema.
Dus, laten we zeggen dat we deze prachtige oefenroutine hebben van meer dan een uur, en door allerlei omstandigheden buiten onze macht om hebben we plotseling nog maar 30 minuten voor onze middagroutine. Zonder een plan zou de neiging kunnen zijn om het deze middag maar te laten en het morgen weer te proberen. Alles of niets. Dat is geen goede strategie. Niet alleen zullen we de voordelen missen van een vaardig gecomprimeerde routine, we verwateren ook onze gewoonte om tweemaal per dag te oefenen. De aandrang om te oefenen heeft tweemaal per dag bekrachtiging nodig. Herinner je gewoon aan het bankje bij de bushalte. Als dat goed genoeg was om de gewoonte in stand te houden, dan is 30 minuten in een relatief stille kamer toch een luxe? Dat is het echt. Dus hier een aantal suggesties voor wat we kunnen doen.
Als eerste blijven we de meditatie in stand houden. Dat is altijd de eerste prioriteit. Maar willen ook wat andere technieken doen, dus laten we meditatie naar 15 minuten terugbrengen in dit schema van 30 minuten. We weten dat we aan het einde 5 minuten nodig hebben voor een soepele overgang naar de dagelijkse activiteiten, dus dat is 20 minuten. Dat geeft ons nog 10 minuten om mee te werken. De volgende is de wervelkolomademhaling. We kunnen 5 minuten wervelkolomademhaling doen voor de meditatie en de laatste 5 minuten voor andere dingen gebruiken. Voor welke techniek zouden we de laatste vijf minuten gebruiken?
Vanaf dit moment hangt het af van onze voorkeur. Als we van onze samyama houden, dan kunnen voor vijf minuten samyama gaan en we laten de asana’s, kin pomp, wervelkolom bastrika en yoni mudra voor morgen. Of, als we kin pomp en wervelkolom bastrika willen doen, is er een truc die we kunnen toepassen. We kunnen de wervelkolom bastrika en kin pomp samenvoegen voor drie tot vijf minuten – dat is het doen van wervelkolom bastrika terwijl we op hetzelfde moment de kin pomp doen. Het is niet ideaal, maar het geeft een gecombineerde impuls van bastrika en de kin pomp. Twee voor de prijs van een. In dit scenario laten we de kumbhaka achterwegen tijdens de kin pomp, en hebben we waarschijnlijk ook geen tijd voor yoni mudra. Het is ook mogelijk om de kin pomp te integreren in de laatste paar minuten van de wervelkolomademhaling. Je zal je herinneren dat dit de “kin pomp light” genoemd wordt (les #144).
Als toevoeging zouden we, voordat we gaan zitten, nog een korte staande asana routine kunnen doen met naar links en rechts draaien, achterover buigen, en voorover buigen richting de tenen. Je kan ook een beetje uddiyana of nauli doen. Alle verschillende elementen van een asana routine kunnen op deze manier in een paar minuten even worden aangeraakt. Het is verre van optimaal, maar het is iets op het gebied van asana’s wat we kunnen doen voor we gaan zitten. (zie de toevoeging op les #71 voor instructies over de basis asana’s en de ingekorte staande routine die net genoemd is).
Wanneer we dus een tijdlimiet hebben kunnen we op deze manier best een goede routine doen in 30 minuten. Het kan ook in minder tijd gedaan worden. Natuurlijk laten we dan meer technieken los. Maar we kunnen altijd wat doen, zelfs al is dat voor een paar minuten zitten op het bankje bij de bushalte, de mantra oppakken en onderdompelen in zuiver gelukzaligheidsbewustzijn.
Het moet nog even genoemd worden dat we geen van de “parallelle” technieken die we tijdens het zitten doen hoeven op te geven. Dit zijn siddhasana, mulabhanda/asvini, sambhavi, uddiyana/nauli en kechari. Voor zover we ze beoefenen en het zijn gewoontes, kunnen ze altijd aanwezig zijn in onze beoefening, ongeacht hoe kort de tijd is. Langzaam zullen ze van nature overvloeien in onze dagelijkse bezigheden wanneer de extatische conductiviteit opkomt in ons zenuwstelsel. Tegen die tijd zijn de mudra’s en bandha’s onderdeel geworden van ons normale neurobiologische functioneren, en zullen we ze nooit kwijtraken.
Natuurlijk moeten we er van bewust zijn welke technieken we in het openbaar doen. Het voluit doen van de kin pomp in een drukke wachtruimte op het vliegveld zou kunnen leiden tot het roepen van een reddingsteam. Of dat, of een duivelsuitdrijver! Een krachtige bastrika sessie zou tot hetzelfde kunnen leiden. Maar de meeste technieken kunnen discreet gedaan worden. Dat geldt zeker voor de lichte wervelkolomademhaling, meditatie, samyama, mulabhanda, milde uddiyana/nauli en kechari. Sambhavi kan ongemerkt gedaan worden wanneer de ogen volledig gesloten zijn, wat ook de aangeraden manier is om sambhavi te doen. Zelfs siddhasana kan discreet gedaan worden in het openbaar, als je een schoen uittrekt en de hiel onder het perineum legt. Soms zal de plek waar we zijn bepalen welke technieken we zullen doen. Zoals het oude gezegde luidt – “Voorzichtigheid is de moeder der wijsheid.”
Er zijn veel manieren waarop we de technieken kunnen combineren wanneer we weinig tijd hebben, of niet op de ideale plek zijn. Nadat we de wervelkolomademhaling, meditatie en rust op het einde geïntegreerd hebben, is het verder aan onze persoonlijk voorkeuren. Denk er eens over na. We kunnen wanneer het nodig is interessante en creatieve manieren vinden om onze beoefening door te laten gaan. Met bhakti zullen we altijd een manier vinden.
In deze drukke wereld zullen we allemaal te maken krijgen met de uitdaging van het hebben van beperkte tijd voor onze beoefening. Als we doorgaan met yoga zal ons spiritueel verlangen (bhakti) krachtiger worden, en zullen we manieren vinden om de nodige tijd vrij te houden. Ondanks dat zullen er af en toe dingen tussendoor komen die onze tijd beperken. Daarom is het verstandig om een flexibele houding te ontwikkelen en de bereidheid om een compromis te maken wanneer het nodig is, zodat we altijd de gewoonte van tweemaal per dag oefenen in stand houden. Als we dat doen, dan zal er niet veel in deze wereld zijn wat ons af kan houden van het bereiken van onze goddelijke bestemming.
De guru is in je.