Les 67 – Bhakti – de wetenschap van devotie

Nieuwe lezers: het is aanbevolen dat je bij het begin van de lessen begint omdat eerdere lessen een voorwaarde zijn voor deze les. De eerste les is “Waarom deze uiteenzetting?”.

Devotie is de meest beoefende yogatechniek in de wereld, toch wordt het maar zelden “yoga” genoemd. Devotie, de voortdurende focus van verlangen op een bepaald spiritueel ideaal, is zo vanzelfsprekend dat de grote wereldreligies “geloofssystemen” of “geloven” worden genoemd, alsof er niets dan dat bestaat in de spirituele beoefening. Wat is dat wat devotie genoemd wordt? Waarom is het zo belangrijk?

Het belang van verlangens is al vroeg behandeld in deze lessen en is sindsdien vaak benoemd. Eerst keken we naar de puur logische aspecten van devotie. Als we een idee over iets hebben, er een beeld van hebben, en het constante verlangen om het te bereiken, dan hebben we het mentale en emotionele voertuig dat het mogelijk maakt om zo te handelen dat we daar kunnen komen. De overweging om een reis te maken naar een mooie plek die Californië genoemd wordt is gebruikt als voorbeeld. Als het voor ons niet mogelijk was om een voorstelling te maken van de plek en we er geen kennis over hadden, hoe zou het dan mogelijk zijn om ooit te beslissen om er heen te gaan? Dus, eerst komt er een beeld. Vervolgens komen verlangen en het beeld samen. Dan handeling. Of misschien hebben we eerst een verlangen dat opkomt, nog ongericht. We weten niet voor wat. Een verlangen naar meer. Het hecht zich eerst aan een iets, dan aan een ander, en weer aan een ander. Uiteindelijk hecht het zich aan iets groots, een groot idee: “verlichting”. Dan zullen we daarvoor op pad gaan, wetende dat dat het hoogst haalbare is. Verlangen is altijd op zoek naar meer. Verlangen is altijd op zoek naar het grootste, het beste, het meeste. Alle verlangens die in ons opkomen zijn van oorsprong goddelijk, en op zoek naar het grootst mogelijke in de leven. Verlangen is de oorspronkelijke vorm van de guru. Vanzelfsprekend is verlangen alleen niet genoeg om ons daar te brengen. Het moet op bepaalde manieren worden gericht.

Devotie is meer dan het eenvoudige psychologische mechanisme van het plaatsen van een ideaal in het hart en de mind waar we naar kunnen streven. Het omvat veel meer dan dat. Gerichte emotionele energie, verlangen, heeft grote kracht. De daad van devotie, de daad van het verlangen naar het hoogst haalbare ideaal dat we ons voor kunnen stellen, is een transformerende kracht in zichzelf. Het veranderingen teweeg diep in ons zenuwstelsel. Als we devotie hebben voor een hoog ideaal, dan zal dit alleen al ons  innerlijk veranderen nog voordat we ooit gezeten hebben voor pranayama en meditatie, of ieder ander van de andere gevorderde oefeningen. Devotie is de eerste beoefening van yoga, de belangrijkste yoga beoefening, en het vuur dat alles op het pad verlicht. Zonder dit, is al het anderen wat we doen alleen maar door de bewegingen heen gaan. Devotie naar ons hoogste ideaal is de guru in actie in ons.

Net als alle andere vermogens die we hier besproken hebben, is devotie een natuurlijke manifestatie in ons zenuwstelsel. Het is de meest vanzelfsprekende, die in iedereen op de een of andere manier opkomt. Yoga methoden zijn er om de natuurlijke vermogens te stimuleren en te openen totdat ze volledig functioneren. Er is een tak van yoga die “bhakti” heet, en houdt zich bezig met het optimaliseren van verlangen en devotie tot het hoogste niveau van spirituele effectiviteit. Het hebben van basiskennis over de methoden van bhakti yoga en ze toepassen kan een enorm effect hebben op het verloop van ons spirituele leven.

Bhakti betekent, “liefde voor God”. Als “God” niet het juiste woord voor je is, gebruik dan een term zoals, “liefde voor het hoogste ideaal” of “liefde voor de hoogste waarheid”. Wat het ook is dat voor jou het allerhoogste bereiken vertegenwoordigt dat je je kunt voorstellen. Wat het ook is, er van houden zal je veranderen, en je inspireren om alles te doen wat je kunt om er één mee te worden. We weten allemaal dat liefde ons verandert. Wanneer we om iets of iemand meer geven dan om ons eigen zelf, worden we veranderd. Zoals de Beatles zongen: “All you need is love”. Ah, als het zo eenvoudig zou zijn, dan zou de aarde ondertussen een paradijs zijn en iedere religie zou miljoenen heiligen produceren. We zijn er nog niet, maar we zijn onderweg. Liefde was destijds het juiste startpunt, en dat is het nog steeds. Het is niet de liefde voor alles en iedereen – die verspreid overal naar te stroomt zonder bepaalde focus. Die soort universele liefde komt later, als de natuurlijke uitstroom van zuiver gelukzaligheidsbewustzijn en goddelijke extase opkomen. De soort liefde die spirituele transformatie in gang zet en alle yoga dat het versterkt is liefde voor je hoogste ideaal.

Wat is het hoogste ideaal? Wie bepaalt wat het is? Je guru? Je priester? Je rabbijn? Je moellah? Er zullen genoeg suggesties zijn. Iedereen wil dat je van ideaal houdt. Dat is prima. Het is een spel dat we al duizenden jaren spelen. Hou van mijn ideaal wil je? Want anders!

Maar alleen jij kan kiezen. Alleen jij weet wat het helderst brand in je hart. Dat is je hoogste ideaal, dat wat brand als een baken in je hart. Misschien is het Jezus. Misschien Krishna. Misschien Allah. Misschien je guru. Misschien het licht in je. Het kan alles zijn. En alleen jij kan het weten. Wie of wat het ook is, het is van jou. Het is persoonlijk. Je zal weten wat het is als je het ziet, want het zal branden als een baken in je. Het zal vol goedheid zijn, vol vooruitgang, zonder schade op iemand te projecteren. Het is dat wat je naar huis leidt, naar puur gelukzaligheidsbewustzijn en goddelijke extase.

In de taal van de bhakti wordt dit ‘ishta’ genoemd. Wat betekent ‘gekozen ideaal’. Jij kiest het. Als er niets opkomt dat zo helder brandt, is het ok. Weet je wat? Je leest nu deze woorden, en daarom ben je naar je hoogste ideaal toe aan het bewegen, je ishta. Je hoogste ideaal is te vinden in je motivatie om te studeren, en misschien in de neiging om yoga methoden te beoefenen. Je ishta is ergens in je. Je verlangen leidt je naar iets. Dit is net zoveel ishta als het hebben van een heldere visie in je hart. Je reis is je ishta.

Bhakti begint met de allereerste vraag: ‘Is er iets meer?’

Het bijzondere van het proces van bhakti is hoe het na verloop van tijd steeds helderder wordt. Eerst is het alleen maar een vaag besef. Bepaalde verlangens komen op. Een gevoel van mysterie. Alleen al die opening brengt kennis. Wie weet waar het vandaan zal komen? Vervolgens pakken we het beet en gaan we wat doen. Wat oefeningen. Dan starten de innerlijke ervaringen, er is wat gelukzalige stilte, en dan ontstaat er wat helderheid. Vervolgens lezen we in de geschriften, en woorden die eerste alleen maar woorden waren, komen tot leven vol stralende betekenis. Na enige tijd wordt onze ishta helderder. We zijn in een relatie gestapt met datgene wat er zich innerlijk afspeelt. En ondertussen wordt de bhakti steeds sterker, en vallen we dieper in het goddelijke spel.

Ergens onderweg zullen we de technieken van bhakti ontdekken, en hierdoor versnelt ons openen voor het goddelijke. Misschien lezen we ergens over de technieken. Of misschien ontdek je ze spontaan.

Wat zijn de technieken van bhakti? Nou, eigenlijk is het er maar één. Het manifesteert zich op duizend manieren. Het is niet een beoefening die we doen tijdens onze dagelijkse sessies van pranayama en meditatie. Het is iets dat geleidelijk opkomt in onze dagelijkse bezigheden.

Er zijn altijd verlangens. We willen dit. We willen dat. We willen geld. We willen eten. We willen een geliefde. We willen een nieuwe auto. Zelfs boosheid en frustratie zijn verlangens – verlangens die een obstakel geraakt hebben waardoor de energie alle kanten opvliegt in ons zenuwstelsel. Er zijn zoveel verlangens die alle kanten opvliegen, die ons van hier naar daar sturen, en met elkaar in botsing komen. Noem het maar. De techniek van bhakti is het richten van verlangens, ze gebruiken. Sommigen ontdekten dit vermogen vanzelf. Voor anderen, groeit het gedurende de tijd, wanneer er meer stilte in de geest en het hart komt door meditatie. De innerlijke stilte die wordt gecultiveerd in meditatie bubbelt op onder de verlangens, daarom kunnen we de verlangens zien als bewegende objecten. We zijn wat onthecht van de emotionele energie in ons. Dan kunnen we het een duwtje geven in de richting van ons hoogste ideaal. Alleen maar een heel ontspannen duwtje. Geen forceren, geen grote onderneming. Het is het heel ontspannen verkiezen van ons ideaal wanneer we merken dat er emotionele energie in ons in beweging komt. Het maakt niet uit of dit positieve of negatieve energie is.

Bijvoorbeeld, stel je voor dat we stilstaan voor een stoplicht en we gefrustreerd raken omdat we laat zijn voor een afspraak. Er wordt daar veel emotionele energie verspilt. Dus we zijn gefrustreerd. Gebruik die frustratie en geef het een andere richting. Je kunt met je aandacht heel eenvoudig het rode licht loslaten als bron van je frustratie. Breng eenvoudig je hoogste ideaal in gedachte als object van aandacht. Het lijkt erg op meditatie. Je kiest heel rustig het ene gedachte object boven het andere. Dus nu ben je gefrustreerd over je hoogste ideaal. “Verdomme, Ishta! Waarom ben ik nog niet in je opgegaan! Dit frustreert me!” Nu heb je werkelijke motivatie om je dagelijkse meditatie niet te missen. En niet alleen dat, als je emotionele energie op die manier gericht wordt brengt dat spirituele veranderingen teweeg in je zenuwstelsel. Het opent je zenuwstelsel voor het ideaal. Het is ironisch dat we niet in staat zijn om het rode licht te veranderen met onze emoties, maar dat we er wel ons zenuwstelsel mee kunnen openen voor het goddelijke. Het klinkt als iets zinvols om te doen, toch?

Deze zelfde procedure kan gebruikt worden voor iedere emotie, positief of negatief – met onze gevoelens over alles wat we doen. Betekent dit dat we moeten stoppen met de dingen die we aan het doen zijn en naar onze meditatie rennen? Nee, we mediteren wanneer het tijd is om te mediteren, en in activiteiten doen we de dingen waarvoor we gekozen hebben om ze te doen in ons leven. Het richten van emotionele energie naar ons hoogste ideaal zal ons handelen verlevendigen, wat ze ook mogen zijn, en het zal de turbo zijn voor onze beoefeningen wanneer we hiervoor gaan zitten. Wanneer we in onze beoefening zijn volgen we de procedures die horen bij die beoefening, en niet de procedure van de bhakti. In de mate dat de bhakti suddert in ons als gevolg van het richten van de verlangens tijdens de dag, in die mate zal onze beoefening worden versterkt. Wat we willen is stilletjes de gewoonte van bhakti ontwikkelen in het leven. We zien er van buiten hetzelfde uit, maar innerlijk draaien de raderen van bhakti altijd. We zullen een bekrachtiging van onze spirituele intensiteit bemerken. Dit heet ‘tapas’. Tapas is bhakti die een gewoonte geworden is en nooit stopt, als een eindeloos brandende vlam in ons. Met dat soort bhakti wordt het gehele leven spirituele beoefening.

Moeder Theresa van Calcutta zei dat ze Jezus zag in de ogen van ieder achtergesteld kind dat ze hielp. Dat is bhakti.

Het zal niet altijd zo voor ons werken. Dat is ook niet de bedoeling. Veroordeel jezelf niet aan de hand van of het wel of niet lukte om je frustratie over het rode stoplicht om te zetten in een frustratie om verlicht te worden. Herinner, van tijd tot tijd, gewoon deze procedure in je dagelijkse leven, vooral als je jezelf in een golfslagbad van emotionele energie aantreft. Dat is namelijk dé tijd voor bhakti. Alleen een gewaar zijn van dit principe van bhakti innerlijk dingen in beweging zetten wanneer emoties opvlammen.

De grote negentiende-eeuwse Indiase heilige Ramakrishna, was een meester in het creëren van intense ervaringen van bhakti. Dan kronkelde hij over de vloer aan de voet van het beeld van de Goddelijke Moeder die hij vereerde, huilend en huilend voor de kleinste aanraking van haar essentie. En naar mate hij meer van streek raakte, des te meer hij het richtte naar zijn ishta, het beeld. Hij leek een gestoorde. Maar al die tijd werkte zijn bhakti als een laserstraal, die door iedere obstructie in zijn zenuwstelsel sneed. Door bhakti alleen werd hij goddelijk.

De extremen van bhakti zijn niet nodig voor waar we ons op richten in deze lessen, maar je bent er natuurlijk vrij in. Zelfs een klein beetje bhakti brengt je ver. Er zit een grote kracht in. Zoveel dat we onszelf eraan moeten herinneren dat intense bhakti een groot effect kan hebben op het wakker worden van onze kundalini, zowel door emotionele energie, als door het turbo effect dat bhakti brengt in onze beoefening. Zoals met alle yoga oefeningen, we kunnen ook teveel bhakti hebben, daar moeten we dus op letten. Onze ervaring is de beste maatstaf om te zien of we teveel doen of niet. Iedereen heeft zijn eigen tijdspad, een eigen tempo voor het spirituele zuiveringsproces. Laat ervaring je gids zijn.

Omdat de methoden van bhakti keer op keer voorspelbare resultaten produceert, kunnen we zeggen dat het een systematische toepassing van kennis is. Bhakti is de wetenschap van devotie – een werkelijk krachtige wetenschap.

Laten we nu teruggaan naar kundalini en het verder hebben over de symptomen die op kunnen komen, en wat te doen als dingen uit evenwicht lijken te zijn.

De guru is in je.